Η αιτιολογία της γυναικείας γονιμότητας μπορεί να είναι πολυπαραγοντική, όμως, μπορούμε να καθορίσουμε τομείς έρευνας που αντιστοιχούν σε διαφορετικά επίπεδα της ανατομίας της γυναίκας: τράχηλος, μήτρα, σάλπιγγες, ωοθήκες.

Ακολουθεί ένα χρήσιμο γλωσσάριο των κύριων ανατομικών εξετάσεων που μπορούν να πραγματοποιηθούν για τον προσδιορισμό ειδικών αιτιών στειρότητας στο γυναικείο αναπαραγωγικό σύστημα.

Δοκιμασία μετά τη συνουσία (Post coital test)
Είναι μια δοκιμασία που εκτιμά τη διάδραση μεταξύ του βλεννογόνου του τραχήλου της γυναίκας και των σπερματοζωαρίων κατά τη διάρκεια της ωορρηξίας, 2-8 ώρες μετά την ερωτική επαφή. Συνίσταται στη λήψη δείγματος τραχηλικής βλέννης και στην ανάλυση του αριθμού και της κινητικότητας των σπερματοζωαρίων που είναι παρόντα σε αυτή. Μερικές φορές, η τραχηλική βλέννη παρεμποδίζει τη διέλευση των σπερματοζωαρίων και αυτό συμβαίνει, για παράδειγμα, όταν υπάρχουν αντισώματα κατά των σπερματοζωαρίων, λοιμώξεις ή μεταβολή του pH.
Υπάρχει επί του παρόντος μια επιστημονική αντιπαράθεση μεταξύ των ιατρών όσον αφορά στην αποτελεσματικότητα και στην αξία αυτής της δοκιμασίας ως μεθόδου ελέγχου της στειρότητας. Πράγματι, δεν πραγματοποιείται πολύ συχνά και μόνο εάν άλλες δοκιμασίες ήταν αρνητικές: π.χ. αν η ωορρηξία είναι κανονική, αν οι σάλπιγγες δεν είναι φραγμένες και αν το σπέρμα του συντρόφου είναι φυσιολογικό.

Μητροσκόπηση
Είναι μια εξέταση που πραγματοποιείται για τον έλεγχο των τοιχωμάτων και της κοιλότητας της μήτρας. Συνίσταται στην εισαγωγή ενός μικρού οργάνου με οπτικές ίνες, το οποίο ονομάζεται μητροσκόπιο, στον αυλό του τραχήλου για την απεικόνιση όλης της κοιλότητας της μήτρας. Το μητροσκόπιο διαθέτει φωτισμό και κάμερα για να μπορεί ο γιατρός να βλέπει το ενδομήτριο σε βίντεο.
Το μητροσκόπιο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την εκτέλεση διαφόρων διαγνώσεων, όπως είναι η διερεύνηση για προβλήματα στη μήτρα που παρεμποδίζουν τη σύλληψη. Πρόκειται για μια αξιόπιστη εξέταση για την εκτίμηση παθολογιών του ενδομητρίου, π.χ. μυώματα, πολύποδες, διάφραγμα ή υπό-διάφραγμα μήτρας, που δεν εντοπίζονται με άλλες διαγνωστικές μεθόδους. Το μητροσκόπιο μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για την αφαίρεση μικρών ινομυωμάτων και πολυπόδων ή για να ελεγχθεί εάν οι σάλπιγγες είναι φραγμένες. Σε αυτή την περίπτωση, ο γιατρός ανοίγει τη σάλπιγγα με ένα ειδικό όργανο που περνά μέσα από το μητροσκόπιο.

Μητροσαλπιγγογραφία (HSG)
Πρόκειται για μια εξέταση με ακτίνες Χ (ακτινογραφία) που χρησιμοποιεί ακτινοσκιερό σκιαγραφικό μέσο για την παρατήρηση του εσωτερικού της μήτρας και των σαλπίγγων. Η εξέταση επιτρέπει τη διάγνωση δυσπλασιών της μήτρας, τον εντοπισμό συμφύσεων, πολυπόδων και ινομυωμάτων που μπορεί να εμποδίζουν την εμφύτευση του γονιμοποιημένου ωαρίου στα τοιχώματα της μήτρας, την εξακρίβωση της παρουσίας εμφράξεων που εμποδίζουν τη μετακίνηση του ωαρίου από τη σάλπιγγα στη μήτρα και σταματούν τη διέλευση των σπερματοζωαρίων. Παλαιότερα, ήταν η πιο διαδεδομένη εξέταση για τον έλεγχο των σαλπίγγων. Τα τελευταία έτη, όμως, καθιερώθηκε μια τεχνική που δεν χρησιμοποιεί ακτίνες Χ και βασίζεται σε υπερήχους.

Υπερηχογραφία μήτρας
Είναι μια ενδοκολπική υπερηχογραφία που επιτρέπει την ακριβή εξέταση της ενδομήτριας κοιλότητας. Πραγματοποιείται τις πρώτες ημέρες μετά την έμμηνο ρύση με χρήση ενός λεπτού, αποστειρωμένου καθετήρα μιας χρήσεως, ο οποίος τοποθετείται στο εσωτερικό του αυλού του τραχήλου μέσω του οποίου εγχύεται φυσιολογικός ορός στη μήτρα και στις σάλπιγγες. Με αυτή την εξέταση παρακολουθείται η ανάπτυξη των ωοθυλακίων ως προς τον αριθμό και το μέγεθος και απεικονίζονται πιθανές παθολογίες εντός της κοιλότητας της μήτρας (πολύποδες ενδομητρίου, μυώματα κάτω από τον βλεννογόνο της μήτρας, διαφράγματα μήτρας). Η υπερηχογραφία είναι γρήγορη και γενικά ανώδυνη σε σχέση με πιο επεμβατικούς διαγνωστικούς ελέγχους.

Υπερηχογραφία μήτρας-σαλπίγγων (SHSG)
Είναι μια υπερηχογραφία η οποία, σε αντίθεση με τη μητροσαλπιγγογραφία (HSG), χρησιμοποιεί υπέρηχους και μη ακτινοσκιερό σκιαγραφικό μέσο. Πραγματοποιείται για την εκτίμηση της ύπαρξης οπής στις σάλπιγγες ή ενδεχόμενων βλαβών και για τον εντοπισμό ή/και τον αποκλεισμό μεταβολών στην κοιλότητα της μήτρας. Μέσω ενός λεπτού καθετήρα που εισάγεται στον αυλό του τραχήλου, εγχύεται μια μικρή ποσότητα φυσιολογικού ορού στη μήτρα. Στη συνέχεια, χάρη σε έναν ενδοκολπικό αισθητήρα, παρατηρείται εάν διαφεύγει υγρό από τις σάλπιγγες ή όχι. Η εξέταση, εκτός από διαγνωστική, έχει και θεραπευτική αξία: σε ορισμένες περιπτώσεις η έμφραξη των σαλπίγγων αποκαθίσταται από τη διέλευση του σκιαγραφικού υγρού.

Πυελοσκόπηση
Είναι μια εξέταση για την απεικόνιση της ανατομίας των σαλπίγγων, της μήτρας, του περιτόναιου και της θέσης των σαλπίγγων προς τις ωοθήκες. Μετά από τη γενική αναισθησία, εισάγεται ένας οπτικός καθετήρας (πυελοσκόπιο) στην περιτοναϊκή κοιλότητα μέσω μιας μικρής τομής που γίνεται στο κοιλιακό τοίχωμα της. Εγχύοντας στην κοιλότητα της μήτρας μια χρωστική, μπορούμε να παρατηρήσουμε άμεσα τη διαφυγή στο περιτόναιο, επιβεβαιώνοντας την ύπαρξη οπής στις σάλπιγγες (σε αυτή την περίπτωση μιλάμε για χρωμοσαλπιγγογραφία). Η πυελοσκόπηση επιτρέπει και την εκτέλεση θεραπευτικών επεμβάσεων σε προσφύσεις, κύστες ή εστίες στο ενδομήτριο, μυώματα κτλ.
Πρόκειται για μια εξέταση πιο πολύπλοκη από τις άλλες, για την οποία απαιτείται εισαγωγή σε νοσοκομείιο και σύντομη ανάρρωση 1-2 ημερών λόγω των μικρών τομών που γίνονται στο κοιλιακό τοίχωμα. Συχνά η πυελοσκόπηση συνδυάζεται με μητροσκόπηση για να σχηματιστεί μια πλήρης εικόνα του γεννητικού συστήματος.

Υπερηχογραφία 3D και 4D
Σε σύγκριση με την κλασική υπερηχογραφία (δύο διαστάσεων), επιτρέπει τη λήψη μιας εξαιρετικά ακριβούς τρισδιάστατης εικόνας των ανατομικών δομών που απεικονίζονται. Στο πεδίο της γυναικολογίας, η χρήση υπερηχογραφίας 3D και 4D αποτρέπει συχνά την προσφυγή σε πιο επεμβατικούς διαγνωστικούς ελέγχους, όπως είναι η μητροσκόπηση.

Πηγές: WebMD Medical Reference, Ιατρικό Λεξικό Stedman, Fecondazione.org υπό την εποπτεία του Ινστιτούτου Αναπαραγωγικής Ιατρικής και Ψυχοσωματικής του San Carlo-Ipog στο Τορίνο, Κοινωνικό Παρατηρητήριο Στειρότητας (OSI).

<< επιστροφή